Iedereen die een rechtsbijstandverzekering heeft afgesloten kent het probleem. Je wilt een advocaat inschakelen, maar de verzekeraar stelt zich op het standpunt dat je daarop (nog) geen recht hebt, en dat de zaak door juristen van de verzekeringsmaatschappij zelf behandeld kan worden.
Over zo’n kwestie heeft het KiFiD (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening) op 31 maart 2021 een uitspraak gedaan. Volgens deze uitspraak mag een verzekerde eerder dan tot nu toe het geval was aanspraak maken op inschakeling en vergoeding van de kosten van een zelfgekozen advocaat.
De verzekerde had een conflict met een tegenpartij, en had daarvoor een zelfgekozen advocaat ingeschakeld. Het geschil is geëindigd zonder dat er een gerechtelijke procedure nodig was. De verzekerde claimde de kosten van de advocaat bij de rechtsbijstandsverzekeraar.
Volgens de polisvoorwaarden kon pas aanspraak worden gemaakt op vergoeding van de kosten van een advocaat als het nodig was een advocaat in te schakelen voor het voeren van een gerechtelijke of administratieve procedure. Omdat het niet tot een procedure is gekomen, was inschakeling van een advocaat niet nodig, en was de verzekeraar van oordeel dat de kosten van de advocaat niet aan de verzekerde vergoed behoefden te worden.
Het ging om de vraag wat onder een gerechtelijke (of administratieve) procedure moet worden verstaan. In de kern van de zaak heeft het KiFiD beslist dat een verzekerde in geval van een beroep op de rechtsbijstandverzekering in elke fase die kan leiden tot een procedure bij een rechterlijke instantie een beroep op de vrije advocaatkeuze toekomt. Er moet dan wel sprake zijn van een conflict, te definiëren als het bestaan van een belangentegenstelling.
De positie van partijen bij een geschil wordt vaak al bepaald door de gebeurtenissen voorafgaand aan de gerechtelijke procedure. Rechtsbijstandsverzekeraars erkenden het recht op een vrije advocaatkeuze niet in de periode voorafgaand aan een procedure, zodat deze kosten niet werden vergoed. De bijstand werd aangeboden door eigen juristen van de verzekeringsmaatschappij. Dat had tot gevolg dat de voorkeursadvocaat niet van aanvang af de bijstand kon verlenen.
Deze gang van zaken is zonder meer onwenselijk, omdat het de voorkeur verdient dat degene die de procedure uiteindelijk voert, ook in de fase daaraan voorafgaand bij het geschil is betrokken. Het KiFiD heeft dus nu een streep door deze praktijk van rechtsbijstandsverzekeraars gezet, en het recht erkend op een vrije advocaatkeuze in de fase voorafgaand aan een procedure, ook al komt het uiteindelijk niet tot een procedure.
De mate waarin een verzekerde aanspraak kan maken op vergoeding van de kosten, wordt bepaald door het verzekerde kostenmaximum. In zaken waarin geen verplichte procesvertegenwoordiging door een advocaat is voorgeschreven, is dat kostenmaximum aanzienlijk lager dan in zaken waarin er wel sprake is van verplichte procesvertegenwoordiging.
Dat houdt dus in, dat dit maximum sneller is bereikt, en dat een verzekerde in zaken, waarin geen verplichte procesvertegenwoordiging is voorgeschreven, het risico loopt een deel van de kosten zelf te moeten betalen, ondanks het bestaan van een rechtsbijstandverzekering. Wat echter blijft, is dat op grond van de vrije advocaatkeuze de eigen voorkeursadvocaat al in een vroeg stadium bij de zaak is betrokken.
De verzekeraar heeft hoger beroep tegen de uitspraak ingesteld, dus deze is nog niet definitief.
Wilt u meer weten over uw rechten op een voorkeursadvocaat op grond van een rechtsbijstandverzekering, neem dan contact met ons op